چشمک

نوکرتونم ،ولم کنید، تازه از راه رسیدم، خسته ام

شاهدخترون با كلاهي كه مامانش براش ساخته ، تيپ زده و خوابيده.

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ تُغْنِي عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيئًا وَأُولَئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ(آل عمران/10)
ثروتها و فرزندان کساني که کافر شدند، نمي‌تواند آنان را از (عذاب) خداوند باز دارد؛ (و از کيفر، رهايي بخشد.) و آنان خود، آتشگيره دوزخند.

ما شاید تصویری از نوزادی خودمان نداشته باشیم، اما خاطره قنداق کردن خواهر یا برادرهای کوچک‌تر‌مان را در ذهن داریم. اینکه نوزاد را در پارچه‌ای محکم می‌بستند، طوری که قادر به انجام کوچک‌ترین حرکتی نبود و فقط می‌توانست با چشم‌ها و لب‌هایش اعلام حیات کند. پارچه قنداق هم جزء ضروری‌ترین لوازم سیسمونی به حساب می‌آمد. اما این روزها میزان استقبال از این روش کم و کمتر شده است. نظرات مختلف و بعضا متناقض پزشکان باعث شده است تا مادرها با حساسیت بیشتری سراغ قنداق کردن بروند یا اصلا درباره درستی این کار دچار تردید شوند و عطایش را به لقایش ببخشند. اینجا سراغ جواب دادن به همین سوال‌ها و تردیدها رفته‌ایم که بالاخره خوب است نوزادمان را قنداق کنیم یا بد است؟ اگر خوب است، چطور و اگر نه چه خطراتی با قنداق کردن نوزاد را تهدید می‌کند؟

قبل از اینکه سراغ خوب یا بد بودن عمل قنداق کردن برویم، بهتر است منظورمان از قنداق کردن را روشن کنیم. اینکه اصلا قنداق کردن یعنی چه و شکل آن به چه صورت است؟

شکل سنتی قنداق به این ترتیب است که یک پارچه مثلثی را زیر نوزاد قرار می‌دادند و بعد از صاف کردن دست و پای او، دو طرف پارچه را در جهت مخالف می‌کشیدند تا سفت شود و به این ترتیب حرکت دست و پای نوزاد محدود می‌شد و تقریبا به صفر می‌رسید. با استفاده از این روش معتقد بودند که محدودیت حرکت دست و پای نوزاد باعث آرامش او و فراهم کردن محیطی شبیه به محیط رحم می‌شود. علاوه بر این‌ها گرمای قنداق باعث آرام شدن نوزاد شده و او را به خواب آرام‌تری می‌برد.

قنداق کردن نوزاد در صورتی اشکال دارد که سفت باشد. اگر این طور نباشد مشکلی ایجاد نمی‌کند. نوزاد را قنداق کنید ولی نه خیلی محکم و سفت. برای اینکه مطمئن شوید نوزاد را خیلی سفت قنداق نکرده‌اید، باید بتوانید انگشت اشاره‌تان را به‌راحتی بین بدن او و قنداق قرار دهید.

قنداق کردن و محدود شدن حرکات دست و پای نوزاد می‌تواند جلوی سندروم مرگ ناگهانی نوزاد را بگیرد. وقتی نوزاد را قنداق می‌کنیم و او را به پشت می‌خوابانیم، احتمال برگشتن روی شکم کمتر و درنتیجه احتمال وقوع سندروم مرگ ناگهانی نوزاد کم می‌شود.

بچه‌هایی که قنداق می‌شوند، راحت‌تر و بهتر می‌خوابند.

با قنداق کردن، نوزاد احساس امنیت می‌کند و احتمال حرکات ناگهانی و خطرناک او کم می‌شود. یکی از بهترین روش‌های آرام کردن نوزادان نق نقو و ایرادگیر قنداق کردن است. نوزادی که بیش از حد معمول گریه می‌کند اغلب با قنداق کردن آرام می‌شود. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که تمایل بچه‌ها به گریه در قنداق، کمتر از دیگر اوقات است و اینکه بعد از اولین قنداق، نوزادان در خارج از قنداق احساس ناامنی می‌کنند.

تقریبا تمام بچه‌ها وقتی به دنیا می‌آیند پاهای‌شان به خاطر وضعیت داخل رحم، جمع شده است و مدتی طول می‌کشد تا بتوانند پای‌شان را به طور کامل صاف کنند. بعد از مدتی، کمی پاهای‌شان را صاف و گاهی جمع می‌کنند. ولی تقریبا در ماه‌های اول اغلب پاهای نوزادان جمع یا به شکل پرانتزی است. خیلی وقت‌ها مادرها نوزادشان را به خاطر اصلاح پرانتزی بودن پاها یا جهت صاف کردن آنها، قنداق می‌کنند. در حالی که متخصصان ارتوپد معتقدند قنداق کردن به هیچ‌وجه باعث رفع عیب پای پرانتزی نمی‌شود و کمکی به صاف شدن پای بچه‌ها نمی‌کند. یک عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این مورد گفته قنداق کردن روش سنتی ناصحیحی است و توصیه می‌شود به شدت از آن جلوگیری شود، زیرا به هیچ وجه باعث ترمیم یا بهبود مشکل استخوانی در نوزاد نمی‌شود.

در صورتی که نوزادان دچار اختلال رشد در مفاصل ران باشند، قنداق کردن آنها می‌تواند باعث دررفتگی سر استخوان ران شود که این یکی از جدی‌ترین ضررها و آسیب‌های قنداق کردن نوزادان است.

قنداق کردن کودک باعث ایجاد اختلالات مفصلی خصوصا مفصل لگن در کودک می‌شود. قنداق کردن دختر بچه‌ها خطرناک‌تر است چرا که خطر دررفتگی مادرزادی لگن و اختلالات مفصل لگن در دختر بچه‌ها بیشتر است و قنداق کردن باعث ایجاد اختلال در رشد لگن و بعدها در راه رفتن کودک شود.

روی شکم و زانوهای نوزاد را سفت و محکم نبندید. زانوهای کودک را هم به هم نچسبانید زیرا حالت طبیعی زانوهای نوزاد این است که از هم باز باشد. علاوه بر این، اگر او را محکم نبندید، کودک می‌تواند ران‌هایش را از هم باز نگه دارد که این عمل از دررفتگی لگن خاصره او جلوگیری می‌کند.

چیزی که هر دو گروه مخالفان قنداق و موافقان، بر سر آن تفاهم دارند ضررهای سفت قنداق کردن نوزادان است. یعنی کاری که خیلی وقت‌ها در قدیم انجام می‌شده است. سفت قنداق کردن باعث محدودیت بیش از حد حرکت در نوزاد و در ماه‌های بالاتر باعث اختلال در رشد مفاصل او و مشکلات حرکتی می‌شود. از طرفی بیشتر کارشناسان، قنداق را تنها در طی ماه اول بعد از تولد توصیه کرده‌اند، چون در ماه‌های دیگر قنداق سبب وقفه در رشد کودک می‌شود. هدف اصلی قنداق ایجاد احساس اطمینان و امنیت در بچه است. تنها زمانی از قنداق استفاده کنید که نوزاد ایراد می‌گیرد یا گریه می‌کند یا نمی‌تواند بخوابد یا به سرعت دست و پایش را تکان می‌دهد. پس با همه خطرهایی که گروه مخالفان احتمال آن را می‌دهند، بهتر است اگر نوزاد آرامی داریم دور قنداق را خط بکشیم و اگر ناآرامی و گریه‌های نوزاد مجبورمان می‌کند به استفاده از قنداق، قنداق کردن نباید سفت و خیلی محکم باشد، بلکه با پارچه‌ای نرم و نازک و به صورت نه شل و نه سفت انجام بگیرد.

ملیکاجون در استراحت به سر می برن

چگونگي بستن قنداق بسيار راحت است خصوصاً اگر تاكنون نان ذرت مكزيكي را پيچيده باشيد! اگر در فست فود يا اغذيه و ساندويچي كار نكرده ايد در اينجا طريقه قنداق كردن توضيح داده مي شود:

1ــ وضعيت پارچه چهار گوش را به حالت لوزي قرار دهيد.

2ــ نوك بالايي لوزي را به سمت پايين تا كنيد و نوزاد را در مركز پارچه قرار دهيد.

3ــ دستهاي بچه را هم مي توان خم كرد (در اين صورت به نوزاد اجازه مي دهيد انگشتانش را مك بزند كه اين امر به او آرامش مي دهد) هم مي توان صاف و مستقيم در كنار بدن قرار گيرد (نه كاملاً صاف بلكه دستها بصورت طبيعي نيمه خم در كنار بدن باشد).

4ــ سمت چپ پارچه را روي دست چپ نوزاد تا كنيد بطوريكه از روي بدنش بگذرد خيلي سفت تا نكنيد تا سبب ناراحتي نوزاد نشود.

5ــ سمت راست را روي دست راست تا كنيد.

6ــ قسمت پاييني پارچه را روي پا و ران نوزاد تا كنيد.

7ــ مي توانيد از يك باند نخي يا پارچه اي براي ثابت نگه داشتن قنداق دور بچه استفاده كنيد البته نبايستي سفت ببنديد.

جامه اي براي قنداق نوزاد

قنداق يا كيسه خواب براي يك نوزاد نرمال، موهبتي است. والدين جوان ممكن است ندانند كه زماني كه با گريه نوزاد در 2 نيمه شب مواجه مي شوند بايد او را قنداق كنند.

با كيسه هاي خواب نيز مي توان قنداق كرد. پارچه اي شبيه بال هواپيما كه نوزاد را مثل جسمي داخل جعبه در بر مي گيرد و دو طرف پارچه دور تا دور نوزاد پيچيده مي شود و پاهاي او در محفظه اي كوچك تر قرار مي گيرد.

مي توانيد هر قنداق با هر اندازه اي داشته باشيد، با پارچه چيت نرم يا مشابه آن مي توانيد قنداق با اندازه دلخواه بسازيد، مثلاً از پارچه هاي مات با لبه اطلسي، قنداقي شبيه كلوچه توت فرنگي بسازيد و يا هوس كنيد براي افراد بالغ قنداق بسازيد!

سميه مظفري

اگر در مورد قنداق كردن بچه دستپاچه و عصبي مي شويد يا در مورد انجام آن مردد هستيد به اين خاطر است كه در جاي ديگر ليستي از دلايل قنداق نكردن را به ياد مي آوريد كه از مهمترين آن دلايل اينكه: قنداق كردن حتي اگر صحيح انجام شود بر نوزاد اثر مثبتي ندارد، به پاهاي بچه ضرر مي زند، چون در قنداق پاهاي بچه قدرت حركت آزادانه را ندارد و نمي تواند پاها را خم كند يا لگد بزند، جوش ناشي از عرق در هواي گرم ناشي از قنداق كردن است.

قنداق بچه بايد تنها با يك پوشك پوشيده باشد، مي توان در داخل قنداق از يك لايه نازك تور (گاز پانسمان) يا پارچه نخي استفاده كرد. طبق تحقيقات زيادي كه انجام شده پايان زمان قنداق كردن تقريباً به اندازه شروع قنداق مهم است! كارشناسان، قنداق را تنها در طي ماه اول بعد از تولد توصيه كردند چون در ماههاي ديگر قنداق سبب وقفه در رشد كودك مي شود.

هدف اصلي قنداق ايجاد احساس اطمينان و امنيت در بچه است، تنها زماني از قنداق استفاده كنيد كه نوزاد ايراد مي گيرد يا گريه مي كند يا نمي تواند بخوابد يا به سرعت دست و پا را تكان مي دهد.

اگر تمام احتمالات گريه كردن نوزاد را كنترل كرديد مثل اينكه گرسنه يا تشنه است، موقعيت پوشك مناسب نيست يا شايد چسب سفت پوشك به بدن بچه چسبيده است و ... و به نتيجه نرسيديد و كودك هنوز رنجور و آزرده است قنداق را امتحان كنيد.

نظرتان درباره قنداق چيست؟ آيا قنداق کردن نوزاد خطرناك است؟ اصلاً چه دليلي دارد كه عده‌اي از مادران و پدران براي نوزادان خود قنداق تهيه مي‌كنند؟ سال‌ها بود كه قنداق كردن نوزاد را خطرناك مي‌دانستند، اما چندي است كه محققان مي‌گويند اولاً نوزادان را بايد روي پشتشان خواباند و روي شكم قراردادن نوزادان خطرناك است. ثانياً روش سنتي و قديمي قنداق كردن (پيچيدن پارچه دور نوزاد براي محدودكردن حركات نوزاد) مي‌تواند جلوي “سندرم مرگ ناگهاني نوزاد” را بگيرد. در واقع قنداق‌کردن نوزاد باعث محدودكردن حركات او شده و هنگامي كه كودك را به پشت مي‌خوابانيم، احتمال برگشتن روي شكم كمتر و در نتيجه احتمال وقوع سندرم مرگ ناگهاني نوزاد كم مي‌شود. قنداق کردن نوزادبا وجود تاكيدهاي بسيار زيادي كه دراين زمينه به عمل آمده، هنوز 20 درصد مردم آمريكا معتقدند اگر بچه را روي شكم بخوابانيد، آروغ مي زند و راحت تر مي‌خوابد. اما محققان اصرار دارند بقبولانند، بچه‌هايي كه قنداق مي‌شوند، راحت‌تر و بهتر مي‌خوابند. هنوز رسم قنداق كردن بچه در كشورهايي مانند تركيه، افغانستان و آلباني به چشم مي‌خورد. محققان گمان مي‌كنند كه در قنداق، نوزاد احساس امنيت مي‌كند و احتمال حركات ناگهاني و خطرناك او كمتر مي‌شود. هنگام قنداق کردن نوزاد اين نكته بسيار مهم را بايد مد نظر داشت كه نبايد طوري نوزاد را محکم در پارچه‌ بپوشانيم كه هيچ حركتي در ناحيه لگن او وجود نداشته باشد و يا تنفس نوزاد دچار اختلال گردد. اگر بچه را قنداق کرده باشند، طول زمان حركات چشم او كندتر مي‌شود. در هر حال نتايج تحقيقات جديد، ادله و اسناد كافي در اختيار گذاشته كه بتوان از سنت ديرينه قنداق دفاع كرد. اما بازهم تاكيد مي‌شود كه آزادي عمل و رشد نوزاد نبايد با قنداق کردن نادرست دچار خدشه شود و بهتر است پارچه نازكي مورد استفاده قرار بگيرد، چون گرماي زياد نيز موجب سندرم مرگ ناگهاني نوزاد مي‌شود، بنابراين پارچه مورد استفاده براي قنداق نوزاد بايد نازك و نرم باشد. دکتر مهدي تيموري

وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيئًا وَبِالْوَالِدَينِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيمَانُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يحِبُّ مَنْ كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا(النساء/36)
و خدا را بپرستيد و چيزي را با او شريک مگردانيد و به پدر و مادر احسان کنيد و در باره خويشاوندان و يتيمان و مستمندان و همسايه خويش و همسايه بيگانه و همنشين و در راه‏مانده و بردگان خود [نيکي کنيد] که خدا کسي را که متکبر و فخرفروش است دوست نمي‏دارد